Miklós Barabás

Miklós Barabás (10 lutego 1810, Márkosfalva, komitat Háromszék, Węgry – 12 lutego 1898, Budapeszt, Węgry) był węgierskim malarzem znanym ze swoich niezwykłych portretów, w szczególności uchwycenia istoty wybitnych postaci, takich jak młody Franciszek Liszt w 1847 roku i cesarz Franciszek Józef I w 1853 roku.

Barabás otrzymał wykształcenie w protestanckiej szkole w Nagyenyed (dzisiejszy Aiud, Rumunia). Wykazując talent artystyczny od najmłodszych lat, w 1829 r. wyjechał do Wiednia, gdzie krótko studiował pod kierunkiem Johanna Endera. Po powrocie do Kolozsvár (obecnie Cluj-Napoca, Rumunia) w 1830 roku, doskonalił swoje umiejętności w litografii pod okiem Gábora Barry (1799-1837). W 1831 roku przeniósł się do Bukaresztu w Rumunii. Jego artystyczna podróż zaprowadziła go do Włoch w latach 1834-1835, gdzie studiował malarstwo akwarelowe pod kierunkiem Williama Leightona Leitcha, szkockiego artysty, który wywarł ogromny wpływ na jego przyszłą twórczość. Barabás osiedlił się w Peszcie w 1855 roku.

Barabás zyskał ogromne wsparcie ze strony literackich i politycznych postaci epoki reform, stając się pionierem węgierskiej sztuki narodowej. Odegrał kluczową rolę w kształtowaniu sceny artystycznej na Węgrzech i jest uznawany za twórcę węgierskiego malarstwa rodzajowego. Jego arcydzieło, „Rumuńska rodzina idąca na jarmark” (1844), zostało okrzyknięte uosobieniem ludowego malarstwa rodzajowego i zyskało uznanie na wystawie Wiedeńskiego Stowarzyszenia Sztuki w 1844 roku, zanim urzekło publiczność w Peszcie.

Przez całe życie w Peszcie Barabás zmagał się z wyzwaniami finansowymi w czasach absolutyzmu, co doprowadziło go do dywersyfikacji swoich artystycznych poszukiwań poprzez fotografię i malarstwo ołtarzowe. Jego wytrwałość zaowocowała założeniem Towarzystwa Artystycznego w 1859 r., którego był prezesem od 1862 r. aż do śmierci.

Twórczość Barabása obejmuje szeroki wachlarz formalnych portretów przedstawiających elity Węgier, Austrii i Rumunii. Wśród portretowanych przez niego postaci znajdowali się zarówno politycy, muzycy i ikony literatury, jak i przywódcy religijni, wojskowi i przedstawiciele wyższych sfer. Ponadto przedstawiał sceny z życia wiejskiego i tworzył przejmujące portrety rodzin chłopskich. Znane z realistycznego stylu prace Barabása rezonowały z Europą połowy XIX wieku, poprzedzając pojawienie się fotografii i ruchu impresjonistycznego. Nawet w późniejszych latach nadal uwieczniał znaczące postacie, takie jak szanowany węgierski poeta János Arany w 1884 roku.

Spuścizna Barabása wykraczała poza jego działalność artystyczną, ponieważ od 1867 roku do śmierci w Budapeszcie był członkiem węgierskiego parlamentu reprezentującym Peszt.